Gravelen is booming, wat directe invloed heeft op de wielersport. Zo hebben we op 8 en 9 oktober het eerste mondiale WK gravel in de Italiaanse regio Veneto. Redenen genoeg om organisator Erwin Vervecken te strikken voor een gesprek, die het evenement als het 'begin van iets groots' ziet. 'Maar ik hoop vooral dat deze eerste editie organisatorisch goed loopt, met hopelijk een mooie winnaar.'
In onze teaser kon je al lezen dat het WK op gravel, dat start in Vicenza en eindigt in Cittadella, leeft onder de profs. Voorlopig is enkel en alleen Peter Sagan officieel aangekondigd, maar er zullen de komende week nog meerdere wereldtoppers volgen. Vervecken verwacht dat het evenement binnen enkele jaren uitgroeit tot serieus doel voor de WorldTour-renners, zo vertelde hij aan In de Leiderstrui. Waarom dat is? Dat lees je verderop in dit interview.
Eerst gaan we even terug naar de basis, want hoe is het gravelfietsen (wat je ongetwijfeld merkt in je eigen omgeving, als je fietst tenminste) in enkele jaren zo groot geworden? 'In bepaalde staten in Noord-Amerika was het voor koersorganisatoren rond 2005 heel moeilijk om toestemming te krijgen om wegen af te sluiten', antwoordt Vervecken, zelf een ex-crosser met meerdere wereldtitels. 'In staten als Iowa, Arkansas, Kentucky en Kansas, waar je vaak te maken hebt met grote verkeersassen, besloten ze toen maar te gaan koersen op gravelwegen.'
'Dat fenomeen is stilaan overgewaaid naar andere continenten: Europa natuurlijk, als het 'oude' fietscontinent met veel wielertraditie, maar ook in Australië en Zuid-Afrika leeft het ondertussen', vervolgt de Belg. 'Op een bepaald moment heb ik me daar een beetje in verdiept. Eigenlijk is gravelen onder te verdelen in twee soorten: enerzijds de community, met hipsters, backpackers en mensen die er voor weekeinden op uittrekken en anderzijds het competitieve, wat je op dit moment vooral in Noord-Amerika ziet. In Europa zijn er nog steeds niet veel gravelwedstrijden.'
Lees verder onder de foto.
Laurens ten Dam op de bekende Amerikaanse gravelwegen.
En dus zag Vervecken kansen. 'Ik heb natuurlijk een achtergrond in het veldrijden, waar ik in 2010 mee gestopt ben. Datzelfde jaar ben ik bij Golazo begonnen, een organisator van vele massa-evenementen. Oorspronkelijk vooral voor de cross, maar vanaf 2011 ook als manager van de UCI Gran Fondo Series, zoals dat na een paar jaar is gaan heten', doelt hij op de cyclosportieve evenementen met wielertoeristen. 'Dat is eigenlijk een WK masters op de weg, maar veel schwung zat er niet meer in. Het was al twintig jaar met hetzelfde parcours in Oostenrijk, dezelfde renners... bij de debriefing in 2019, net voor corona dus, hebben we bij de UCI gezegd: kijk eens naar de opkomende hype van het gravelen: eerst in Amerika, maar nu ook in Europa.'
Dat leidde uiteindelijk tot de UCI Gravel World Series, die dit jaar in het leven is geroepen met van Trek als partner. 'Maar we hebben al gezien dat dit een soort Wereldbeker is geworden. Zestig procent van de deelnemers zat in de jongste categorie (19-34 jaar oud, red.), helemaal het tegenovergestelde van een Gran Fondo. Bij het gravelen zie je renners die prof zijn geweest, de cousteaus van Parijs-Roubaix zeg maar, opkomen. Neem bijvoorbeeld Niki Terpstra, die de race in Millau won: hij is heel goed, maar net niet explosief genoeg meer om in de Ronde van Vlaanderen al die bergjes mee naar boven te spurten.'
Doordat het zo aansloeg bij de jongere generatie, is er gekozen voor een WK elite. 'Dat is eigenlijk pas één maand geleden beslist, maar het gaat heel groots worden. Er zijn ondertussen heel mooie namen ingeschreven, waarvan Peter Sagan er één is. Logisch ook, want gravel is nu eenmaal een mix van road offroad. Een goede wegrenner met techniek of een crosser met inhoud komt dus automatisch bovendrijven', zegt Vervecken, die daarbij uiteraard als eerste aan Wout van Aert en Mathieu van der Poel denkt als mannen en Marianne Vos bij de vrouwen.
Ook niet onbelangrijk: fietsconstructeurs als Canyon en Specialized verkopen hedendaags ontzettend veel gravelfietsen, waardoor ook zij het belang inzien van de discipline en dus het WK. 'Die zitten er ook allemaal wat achter, er is van alle kanten wat gepusht. Iemand als Sagan heeft natuurlijk goed contact met Specialized, dus hij gaat ook als ambassadeur van dat merk van start. Maar pas op, langs de andere kant: hij wordt gewoon zevende op het WK op de weg, dus hij gaat zeker ook meedoen.'
Lees verder onder de foto.
Peter Sagan maakt dit jaar zijn opwachting op het WK gravel.
In de Verenigde Staten is het gravel ook gruwelijk populair, met wedstrijden als Unbound, Leadville, Gravellocos en tal van anderen. Daar maken enkele Nederlanders furore, maar Vervecken merkt nog wel een kloof. 'Er zit daar nu nog een heel grote gravelcommunity, die daar allemaal de typische wedstrijden doen. Die Amerikaanse renners halen voorlopig hun neus op voor dit WK omdat ze uit een relatief eigenwijze wereld komen. Ik denk echter dat we het moeilijk, of zelfs niet, kunnen tegenhouden: als je 's morgens Sagan en andere wereldtoppers aan de start hebt, als ze zouden bevestigen, dan is dat veel meer aandacht dan gelijk welke wedstrijd in Amerika.'
Vervecken merkt dus dat het 'rondgaat', zoals hij dat zelfs mooi zegt. 'Ik heb nog veel aanvragen gekregen van Belgische toprenners met interesse. Het zit op dit moment nog niet in de planning van veel ploegen en renners, maar ik verwacht dat het binnen één of twee jaar zal volstaan. Volgend jaar zal het op een andere locatie in Italië zijn, het jaar daarna in België. Ik verwacht dat Van Aert en Van der Poel daar ook wel aan de start zullen staan. Het zou dan in het Hallerbos, Zoniënwoud en Meerdaalwoud, ten zuidoosten van Brussel, plaatsvinden. In 2025 trekken we naar Nice, waar we bergop gaan rijden. In 2026 is Australië aan de beurt.'
Voor de komende jaren mikt het WK gravel op een plaatsje op de kalender na het WK op de weg. 'Dan zitten we strategisch heel goed, aan het einde van het seizoen van de wegrenners. Veel is er, op het Italiaanse najaar, niet meer te winnen voor. Binnen nu en vijf jaar zie ik er veel renners een doel van maken aan het einde van het wielerjaar', klinkt het in gesprek met In de Leiderstrui.
De Belgische ex-veldrijder heeft het nu over 'een doel maken', maar haalde eerder meermaals de 'gravelcommunity', die bekendstaat om pakweg barbecuen, bier en vooral genieten, aan. Hoe zit dat bij het (eerste) WK gravel in oktober? 'Het sociale aspect is natuurlijk wel aanwezig, want het is uniek dat amateurs zich kunnen meten met de absolute wereldtop. Maar of dat dan met een biertje moet? Het is natuurlijk wel topsport, we willen zeker niet het imago aanmeten van een barbecue en een biertje. Het is en blijft een UCI-WK.'
Later lees je een uitgebreide vooruitblik met Erwin Vervecken op het WK-parcours van dit jaar in Veneto, waar op 8 en 9 oktober gestreden zal worden om de wereldtitel.
Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm) | e-mail: t.vandersalm@indeleiderstrui.nl)
Lees het artikel op de mobiele website