IDL Retro I Amstel Curaçao Race: meer kilometers op dansvloer dan op asfalt

Waar de mondiale wielertop het eind van het seizoen tegenwoordig voornamelijk opvult met Chinese rittenkoersen of een Japans criterium, kwamen ze tot niet zo lang geleden nog bijeen in Curaçao om daar samen het einde van het wielerseizoen te vieren. Met dolfijnen zwemmen, duiken, strandspelletjes, stapavonden en de Amstel Curaçao Race; IDL Retro blikt terug op de tijd dat het wielerpeloton collectief afzakte voor een werkvakantie naar de Nederlandse Antillen.

Een erelijst met Michael Boogerd, Oscar Freire, Tom Boonen, Alberto Contador, de gebroeders-Schleck, Marcel Kittel, Alejandro Valverde en Niki Terpstra; veel koersen op het Europese continent zullen er direct voor tekenen. Toch hebben we het hier niet over een grote klassieker of een na-Tourcriterium uit een van de Lage Landen, maar over een overzees sluitstuk van het wielerseizoen in de jaren 2002-2014. De Amstel Curaçao Race wist in enkele jaren uit te groeien tot een begrip in het wielerpeloton, en vormt een bron van vele mooie verhalen.

Het is eigenlijk als grap ontstaan, vertelt organisator Leo van Vliet in het door Raymond Kerckhoffs geschreven boek 10 jaar Amstel Curaçao Race: tussen chillen en afzien. 'Ik was met Erik Breukink op het strand herinneringen aan het ophalen over een wedstrijd in Guadalope waar we allebei wel eens voor uitgenodigd zijn. Dat moest op Curaçao ook wel kunnen, vonden we.' Vervolgens ging het balletje rollen, kwamen er financiers bij en besloot de directeur van de Amstel Gold Race er vol in te vliegen. Er kwam daadwerkelijk een aansprekende wielerkoers op de Nederlandse Antillen.

'Met alle profs tot diep in de nacht op stap geweest, maar aan stand verplicht om te presteren'

Bij zijn eerste parcoursverkenning merkt Leo van Vliet meteen dat de hitte wel eens een rol kan gaan spelen. 'Het is net alsof je tegen een warme föhn fietst, dat gaan de profs niet lekker vinden.' Desondanks weet Van Vliet kleppers als Paolo Bettini, Andrea Tafi, Alex Zülle en Michael Boogerd te strikken voor de eerste editie van de wedstrijd, in 2002. Die laatste merkt dat de hitte zijn tol eist op het eiland, maar weet toch de race te winnen. 'De hitte was bijna ondraaglijk, het was echt afzien.' Ook de voorbereiding was niet ideaal voor een wielerkoers, beaamt Boogerd. 'Voor ons is het vakantie. We zijn met alle profs op stap geweest, hebben op de tafel staan dansen. Igor Astarloa heeft de hele dag met een kater op bed gelegen gister. Dat is geen goede voorbereiding, maar het was super.'

De tweede editie komt op naam van Peter van Petegem, in 2004 zegeviert kersvers wereldkampioen Oscar Freire. Dat ging echter niet zonder slag of stoot. Freire staat bekend als dromer, en dat bewees hij die dag nog maar eens. Een kwartier voor de start loopt hij gekleed in zijn zwembroek en op zijn slippers op zijn dooie gemakje naar wedstrijdleider Van Vliet toe: 'Leo, the race is tomorrow?' Dat bleek dus niet het geval, Freire moest meteen zijn fiets pakken, om op die fiets enkele uren later met zijn handen in de lucht over de meet te rijden.

Ook in 2005 strikt de organisatie een wereldkampioen van formaat, Tom Boonen. Nog maar net bijgekomen van het 'Tommeke, Tommeke, Tommeke, wat doe je nu?' van Michel Wuyts verschijnt de Belgische posterboy op het vakantie-eiland. 'Ik kom hier helemaal tot rust, dit is een ideale vakantie.' Tot rust komen betekent voor de Vlaamse ster feesten. 'Grote ster Boonen maakt op het eiland meer kilometers op de dansvloer dan op het asfalt', valt in het boek Tussen chillen en afzien te lezen.

Een huwelijksaanzoek en een Tourwinnaar

Ook de jaren daarna blijft het professionele wielerpeloton massaal hun opwachting maken op het Antillen-eiland. In 2006 wint Valverde, maar belangrijker nog; Fränk en Andy Schleck zijn voor het eerst van de partij. De Luxemburgers zijn meteen onder de indruk van het wielerevenement en zullen tot en met 2011 jaarlijks aan de start staan. Voor Fränk is de band met het eiland zelfs zo sterk dat hij er zijn vriendin in 2009 ten huwelijk vraagt. 'Ik was er al mee bezig, maar ineens voel je dat dit het juiste moment is. Het kon niet mooier met deze fantastische setting.' Beide broers waren ook succesvol op Curaçao; Fränk wint de race in 2010, terwijl de jongere Andy in 2008 de beste is.

In 2007 bereikt het criterium een nieuw unicum; voor het eerst maakt de gele trui zijn opwachting. De jonge Alberto Contador heeft die juli de Tour de France op zijn naam geschreven en geeft ook acte-de-presence in Curaçao. De dan 23-jarige Spanjaard wint tevens de race, maar ook hem viel het koersen in november tegen. 'Het was afzien, mijn benen ontploften en ik had te weinig gedronken.' Of El Pistolero de koersdag zelf of de avond ervoor bedoelde, is niet helemaal duidelijk. 'Maar het was gisteravond wel heel gezellig op Mambo Beach.' In 2009 verscheen Contador andermaal als Tourwinnaar aan de start in Curaçao.

'Niks moet en alles mag' 

Ondanks dat toppers tien jaar lang graag naar Zuid-Amerika afreisden, kreeg de organisatie door de vollere agenda's meer moeite om de professionals naar Curaçao te lokken. De Tour de Bejing deed zijn intrede in het profpeloton, waar de WorldTour-teams ook weer een volwaardige ploeg naar toe moesten sturen. En ook de ASO was achter de schermen bezig met een criterium, in Japan. In 2012, 2013 en 2014 waren de zegebloemen dan ook voor trouwe Nederlanders Johnny Hoogerland en Niki Terpstra, die wel bleven komen.

Van Vliet bleef tot het eind in 2014 koersdirecteur van het unieke concept, en moest ook met lede ogen toezien dat de 'relaxte' formule niet meer werkte in het drukke koersbestaan. Tegenover WielerRevue zei hij daar toentertijd over: 'Dat Saitama-criterium heeft een budget van 3,8 miljoen, wij van 200.000. En daar zit de ASO achter, die hebben zo veel macht. Er is enthousiasme genoeg, maar uiteindelijk zijn er altijd weer andere verplichtingen in zo'n drukke agenda.'

Waar Van Vliet de meeste voldoening uithaalde in zijn dertien jaar als koersdirecteur, is de gemoedelijke sfeer die er al die tijd rondom het evenement heeft gehangen. 'Ik kan alleen maar met trots terugkijken, we hebben een groot deel van de wereldtop naar het eiland gevlogen. Bij ons luidde het credo: niks moet en alles mag.' De ex-profwielrenner besloot op het juiste moment de stekker eruit te trekken. 'De houdbaarheidsdatum kwam in zicht en ik wilde het evenement niet zien afglijden. Ik had nooit gedacht dat we het zo lang vol zouden houden.' Wat overblijft, zijn de vele mooie herinneringen en verhalen en een dito erelijst. En een dikke duim aan Van Vliet en iedereen die heeft meegeholpen met de organisatie, want hoe knap is het om jaarlijks een heel peloton vol goedbetaalde vedettes over de oceaan te verplaatsen voor een criterium in Curaçao. (Foto: Twitter Amstel Curaçao Race)

Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm)