IDL Retro | Van superknecht naar recordhouder naar vouwfietser: Roberto Heras

De laatste grote ronde van het jaar is van start gegaan! De Ronde van Spanje, in de volksmond La Vuelta a España, kent net als de Tour een rijke geschiedenis aan winnaars. Een voor de hand liggende, maar opvallende quizvraag voor u: wie is recordhouder wat betreft het aantal eindzeges in de Vuelta? Merckx? Nee. Hinault? Ook niet. Contador dan? In deze editie van IDL Retro: een terugblik op de vier eindoverwinningen van Roberto Heras, recordhouder wat betreft het aantal overwinningen in het algemeen klassement van de Ronde van Spanje.

Roberto Heras Hernández zag op 1 februari 1974 het levenslicht en bleek al op jonge leeftijd geschikt voor een professionele carrière op de fiets. De groen-witte brigade van Kelme pikte de Spanjaard in 1995 op als helper van onder meer Fernando Escartin en Santiago Botero. De tijd die Heras als 22-jarige bij de Spaanse sportschoenenfabrikant doorbracht bleek een gouden zet te zijn.

Na een jaar te mogen rijpen wist Heras in 1997 zijn eerste overwinning te boeken in wat zijn favoriete wedstrijd zou gaan worden. Hij won solo de twaalfde etappe van de Vuelta bovenop de Alto del Morredero in Ponferrada. Namen als José Maria Jiménez, Pascal Richard, Pavel Toncov en Alex Zülle hadden het nakijken. Later dat jaar zou Heras diezelfde Jiménez, goed voor maar liefst negen etappeoverwinningen in de Vuelta, wederom kloppen in de Subida al Naranco (sinds 2010 niet meer verreden).

Meer over José Maria Jiménez leest u in de vorige editie van IDL Retro

Aan het talent van Heras werd niet langer getwijfeld, waardoor de klimmer uit het Salamancaanse Béjar in 1998 voor het eerst een beschermde status in de Vuelta kreeg. Hij zou uiteindelijk als zesde eindigen, een kleine drie minuten achter eindwinnaar Abraham Olano. Escartin en Jiménez complementeerden dat jaar het podium, voor ene Lance Armstrong, die met slechts veertig seconden voorsprong op Heras vierde werd. Met name in de door Heras gewonnen etappe naar Segovia maakte hij veel indruk. Armstrong, die zijn eerste grote ronde reed nadat bij hem kanker werd geconstateerd, zou zich vanaf dat moment toeleggen op de Tour en stond nimmer meer aan de start van de Vuelta.

Eerste overwinning en luitenant van Armstrong

Het jaar erop stond Heras voor het eerst op het eindpodium van de Vuelta. Nadat hij eerder een goede indruk in de Giro achterliet (zijn eerste grote ronde buiten Spanje) door als vijfde in het algemeen klassement te eindigen, waren nu de onklopbare Jan Ullrich en Igor González de Galdeano een maatje te groot. Der Jan won met meer dan vier minuten voorsprong de Ronde van Spanje. Armstrong was niet aanwezig. Hij stond eerder dat jaar voor het eerst in de gele trui in Parijs (die hem later werd ontnomen).

Hoewel over een doorbraak niet echt gesproken mag worden (Heras had immers al laten zien met de besten mee te kunnen), liet Heras zich voor het eerst als grootheid gelden door in 2000 zijn eerste eindzege in de Vuelta te boeken. Na in de Tour op meer dan elf minuten te zijn gereden door Armstrong (hij eindigde alsnog keurig als vijfde), stond er geen maat op Heras in de Vuelta. Een groot Amerikaans contract lag dan ook klaar voor Heras.

Iwan Spekenbrink sprak onlangs nog over een “unicum” in het wielrennen wat betreft het betalen van een afkoopsom in de transfer van Tom Dumoulin naar Jumbo-Visma. Toch is dit niet helemaal waar. Na flink getouwtrek over een afkoopsom tussen Kelme en US-Postal werd het contract van Heras in 2001 door de Amerikanen afgekocht nadat de Spanjaard eigenlijk nog tot 2002 bij de Spanjaarden in dienst zou zijn.

De keuze voor het grote geld ging voor Heras wel ten koste van zijn eigen kansen voor de jaren erop. In volledige dienst van Armstrong won de ploeg van US Postal in 2001 en 2002 de Tour, grotendeels dankzij Heras, die als laatste knecht en eerste-luitenant van Armstrong met de besten mee omhoog ging. Overigens mocht hij wel “gewoon” voor eigen kansen gaan in de Vuelta. Winnen zat er echter niet in. Zo werd hij in 2002 tweede achter voormalig ploeggenoot Aitor Gonzalez, maar voor grote namen als Joseba Beloki, Oscar Sevilla en Iban Mayo.

Onverslaanbaar in Spanje

De voor Heras bepaalde combinatie Tour/Vuelta werd pas in 2003 succesvol, toen hij voor de tweede keer in zijn carrière de Vuelta wist te winnen. Tot genoegen van zijn Amerikaanse werkgever bleek de Spanjaard in staat om zijn taak als luitenant van Armstrong te combineren met een overwinning in Spanje. Onder meer de dan pas 23-jarige Valverde moest het onderspit delven. Hij eindigde op zo’n twee en een halve minuut achter zijn landgenoot.

Toch zag Heras in dat er meer uit zijn carrière gehaald kon worden toen een nieuwe Spaanse geldschieter het peloton betrad onder leiding van Manolo Saiz. Met zijn nieuwe contract bij Liberty-Seguros kon Heras nog meer verdienen dan bij de ploeg van Armstrong. Daarnaast zou hij nu zelf de strijd met Armstrong kunnen aangaan door zich naast de Vuelta ook op de Tour te richten.

Post U.S. Postal Service

De Tour van 2004 en 2005 liepen beiden uit op een drama. Terugkijkend op de vele hoogtepunten uit de carrière van Heras staan de absolute dieptepunten van de Ronde van Frankrijk van 2004 en 2005 hier lijnrecht tegenover. De Spanjaard bleek in beide edities geen schim van de knecht die Armstrong aan zijn Touroverwinningen had geholpen. Zoals de Italianen vaak alleen in Italië winnen, bleek Heras in het shirt van Liberty-Seguros slechts nog binnen de Spaanse grenzen te kunnen laten zien wat hij in zijn mars had.

Dat laatste bleek een understatement. In 2004 won Heras de Vuelta en in 2005 werd Heras zelfs recordhouder van het aantal overwinningen in de Vuelta door wederom de eindoverwinning voor zich op te eisen. Met name deze laatste overwinning was indrukwekkend. Grote namen als de voor Rabobank koersende Denis Menchov en Carlos Sastre werden op minuten gereden.

Na zijn recordoverwinning zou Heras nooit meer in het profpeloton actief zijn en ging hij de boeken in als het antwoord op de vraag: wie is met vier overwinningen recordhouder wat betreft het aantal eindoverwinningen in de Ronde van Spanje?

Dopingzaak en eerherstel

Geheel vrijwillig ging dit einde niet. Heras werd twee weken na zijn overwinning voor twee jaar geschorst en ontslagen bij Liberty Seguros na een positieve test op EPO na de tijdrit van de Vuelta van 2005. De overwinning ging daardoor naar Menchov. Lang dachten Rabobank en de Rus deze “overwinning” op het palmares te kunnen bijschrijven. De Spanjaard bleef echter jarenlang vechten tegen een in zijn ogen onterechte beslissing.

In 2012 wierp dit zijn vruchten af. Heras kreeg zijn overwinning terug en werd opnieuw recordhouder in de Vuelta. Daarnaast ontving de Spanjaard in 2016 een bedrag van meer dan zeven ton ter compensatie voor de door hem geleden financiële en mentale schade.

Na zijn carrière is Heras niet bepaald stil gaan zitten. Zo vond hij zijn record qua eindzeges in de Vuelta nog niet goed genoeg en wist hij ook de befaamde Titan Desert meerdere malen op zijn naam te schrijven, een mountainbikewedstrijd door de Marokkaanse woestijn. Ook nam hij in 2008 en 2009 deel aan het Brompton World Championship, het officieuze wereldkampioenschap wielrennen met de vouwfiets.

In het dagelijks leven na zijn professionele carrière als wielrenner is Heras gaan werken als fysieke trainer voor talentvolle Spaanse wielrenners. Zeg nu zelf, de titel “Trainer fysiek” klinkt toch wel iets beter voor een recordhouder Vueltazeges dan “Professioneel vouwfietser”. (Foto: Youtube)

Jorn Schulting