Renners weigeren stadstour in Livigno, geen Umbrail: een overzicht van Giro-chaos rond etappe 16

De Giro d'Italia kwam, verwachts of onverwachts, in zeer zwaar weer terecht. Etappe 16 moest in een eerder stadium al worden aangepast vanwege de hevige sneeuwval op de Passo dello Stelvio. Zoals wel vaker waren ook in 2024 de omstandigheden op die klim te zwaar om de col te bedwingen. De organisatie dacht een alternatief te hebben: de net iets lagere Passo Umbrail, nog steeds op een hoogte van meer dan 2500 meter. Dinsdagochtend werd duidelijk dat ook daar de sneeuw de overhand had. Het leidde tot gesteggel, discussie en uiteindelijk verlossing.

Al op maandag presenteerde de Giro enkele scenario's, waarin het wel degelijk zinspeelde op in ieder geval het laten doorgaan van de passage over de Umbrail. Desnoods werd de koers even stilgelegd, zodat renners de mogelijkheid hadden zich om te kleden voor de ijskoude afdaling. Ook werd er rekening gehouden met een neutralisatie. Hiermee hoopte de RCS een handreiking te doen richting de renners. Tevergeefs.

Rennersvakbond en coureurs kraakhelder: geen sneeuwrit gewenst

Uiteindelijk mengde de rennersvakbond zich erin, in samenspraak met de renners. Voorzitter Adam Hansen sprak daarop het volgende uit over de winterse rit: 'De gezondheid en veiligheid is prioriteit', aldus de Aussie, die zich richt tot de bazen van de RCS. 'Zowel de Giro-weerapp als Google geven aan dat het 2 graden Celsius zal zijn op de Umbrailpass en dat er 95 procent kans op sneeuw is, wat een direct effect heeft op de 20 kilometer lange afdaling. Gezien die omstandigheden komt dit niet overeen met de richtlijnen van het Extreme Weather Protocol. Als renners willen we koersen en vermaak bieden, maar niet in een situatie terechtkomen waarbij we op 2498 meter hoogte ons moeten omkleden op een parkeetplaats en vervolgens met 2 graden Celsius en sneeuw verder moeten koersen. Het is 2024: stoppen en verder koersen is onacceptabel.'

Deze boodschap werd al vroeg in de ochtend afgegeven richting de organisatie. Hierna werd geopperd om te starten in Livigno met tekenen door de renners, om vervolgens te verplaatsen naar een lager gelegen plek en daar de rit in gang te schieten. De Giro-organisatie meldde vervolgens lange tijd niets en kwam pas om 12.00 met de bevestiging: de rit werd ingekort, en er werd geluisterd naar de renners. De 121 kilometer lange rit kent nu een vlakke aanloop en alsnog de originele aankomst bergop:

Van frustraties tot kolder: renners gaan op eigen manier om met Giro-gekte

Verschillende renners lieten in de ochtend al weten het plan van de organisatie bijzonder matig te vinden. Zij wilden geen rit over de Umbrailpas. Ben O'Connor was hierin de luidste stem: 'Dit is één van de slechts georganiseerde wedstrijden, zo eerlijk moeten we zeker. Het is anno 2024 en we zitten nog steeds met dinosaurussen die niet menselijk kunnen denken. Voor de duidelijkheid: ik zou graag koersen, maar niet op 2500 meter hoogte met temperaturen rond het vriespunt met sneeuw. Ik zou graag één van de organisatoren op de fiets zetten, hen deze rit laten rijden en dan na afloop vragen hoe het was', was zijn veelzeggende relaas. Roze trui Tadej Pogacar zei dat hij het niet verstandig zou vinden om te koersen, maar hield zich verder wat meer op de vlakte.

Nadat de beslissing genomen was tóch beneden te starten, kwam er al gauw een golf van opluchting door het peloton. We zagen vooral regenachtige beelden vanuit Livigno, waar renners zich inmiddels met een flinke dosis humor neerlegden bij de vreemde gang van zaken. Zo zei Geraint Thomas dat de omstandigheden 'hem aan thuis deden denken' en was Julian Alaphilippe in de ban van het maken van sneeuwpoppen. Allemaal met een knipoog natuurlijk.

Statements RCS en Giro: Renners kwamen niet opdagen bij neutralisatie, nieuwe start bekend. 

In een statement maakte RCS nog een opvallend detail bekend. De originele afspraak zou zijn geweest om inderdaad met de auto naar beneden te rijden, maar niet nadat er wel een geneutraliseerde ronde was gemaakt door het stadje Livigno, waar de renners verbleven op de rustdag. De renners zouden dit echter geweigerd hebben, zo meldde de organisator. Ondanks dat dat in de overeenkomst stond die was gemaakt om de etappe in te korten.

Uiteindelijk kwam de Giro-organisatie ook nog met een finaal statement, waarin het ook uitleg gaf over de late beslissing. 'Gisteren kwam de Extreme Weather Protocol Commission bijeen om te beslissen over de omstandigheden van de etappe van vandaag. Een paar minuten voor vertrek verslechterden de weersomstandigheden verder en daarom besloot de Commissie terug te vallen op Optie 3 - Bij extreme weersomstandigheden wordt de etappe geneutraliseerd tot een plaats waar aan de veiligheidsvoorwaarden wordt voldaan. De race start om 14.25 uur vanuit Lasa/Laas, volgens het bijgevoegde tijdschema.'

Om 14.25 start de etappe dan alsnog. De finale belooft alsnog vuurwerk, je volgt alles verder in ons liveblog!