Wat Jumbo-Visma kan leren van 'drietand van Movistar' in Tour 2019

‘Bij Movistar hebben ze laten zien hoe het níét moet’, zo sprak NU.nl-verslaggever Daan de Ridder na afloop van de teampresentatie van Jumbo-Visma. De Nederlandse ploeg zou, net als hun Spaanse collega’s een jaar eerder hadden geprobeerd, met drie kopmannen naar de Tour de France trekken. Wat kunnen ze bij het team van Primoz Roglic, Tom Dumoulin en Steven Kruijswijk leren van het debacle van de Spanjaarden? In de Leiderstrui zocht het uit.

De Movistar-documentaire ‘El Dia Menos Pensado’ levert een uniek kijkje achter de schermen van die ploeg het afgelopen seizoen. Naast de beelden die men al kent vanuit de live koersen kan men beelden vanuit de ploegleiderswagen, de teambus en het rennershotel aanschouwen. Het geeft inzicht in de dynamiek van de ploeg, maar bovenal ook waarom het in de laatste Tour-editie flink misging. De oorzaken daarvoor hoeven we echter niet enkel en alleen te zoeken tijdens de wedstrijd. Je zou die bewuste Tour kunnen beschouwen als een ongelukkige samenloop van omstandigheden.

Movistar herbergt stokoude teamstructuur

Movistar is namelijk één van de oudste ploegen van het peloton. Niet altijd onder de huidige naam van het telecombedrijf, maar wel als voortvloeisel uit een ploeg die al in 1980 actief was: Reynold-Benotto. Eusebio Unzué, ploegbaas van Movistar, was op dat moment al werkzaam voor het team. In veertig jaar tijd heeft hij kunnen werken aan een structuur die het team ongetwijfeld laat verschillen van andere, veel jongere teams. Hoewel we de geschiedenis van de Jumbo-ploeg ook kunnen terugtrekken tot 1990, is de situatie niet geheel vergelijkbaar. In de loop der tijd zijn er bij die ploeg namelijk andere mannen aan de top van het management verschenen.

Het is ontegenzeggelijk dat Unzué aan schat aan ervaring met zich meedraagt, maar desondanks was hij niet in staat om zijn team te behoeden voor een interne oorlog in de laatste Tour. Want dat was het, als we de beelden uit de documentairereeks mogen geloven. ‘Ieder jaar is een nieuwe worsteling’, zo sluit Unzué de serie af. Het laat zien dat hij niet opkijkt van de gebeurtenissen binnen het team. Maar ook een man met de levenservaring van Unzué kon de naderende problemen kennelijk niet overzien, wat misten zijn ogen?

Koude teamsfeer als katalysator van interne problemen

Voor het beantwoorden van die vraag pakken we de drie hoofdrolspelers erbij: Alejandro Valverde, Mikel Landa en Nairo Quintana. Op papier een Tridente waar veel ploegen met jaloezie naar zouden kijken, maar zij konden de hoge verwachtingen niet waarmaken om INEOS te bestoken. Het probleem: drie renners met drie verschillende doelen. Unzué en de Movistar-kopmannen beamen dit zelf. Het maakte de situatie niet alleen voor de klassementsrenners lastig, ook de knechten wisten soms door alle gekte niet zeker voor wie ze nou moesten werken.

Je hebt weinig aan de kracht van drie sterke renners op het moment dat ze allemaal voor een ander doel strijden. ‘Een burgeroorlog’, zo noemt Unzué de sfeer in de teambus tijdens de Tour. Bewust van alle media-aandacht wordt geprobeerd mooi weer te spelen. Met jolige filmpjes voor op de socials wordt de schijn opgehouden. Iedereen werkt mee, orders van de baas. Het is echter niet alleen voor de buitenwacht, ook binnen het team zelf worden dezelfde pseudo-optredens gehouden. Zo valt de ‘blijdschap’ bij de ritzege van Quintana erg koud en afstandelijk te noemen. Een gevoel van ongemakkelijkheid bekruipt je als kijker bij het zien van de viering.

Dat was wel anders bij de Giro-zege van Carapaz. Hoewel de ploeg daar ook met twee leiders aan het vertrek stond, was de sfeer in ploeg zichtbaar beter. Landa: ‘Met sommige ploegen vier je nou eenmaal net iets meer dan met de andere’. De Bask had nog wel zijn eigen trots, maar hij had weinig moeite om te werken voor het klassement van zijn Ecuadoraanse collega. Niet alleen Carapaz won, maar het hele team: dat was de gedachte. ‘Mijn naam staat op de beker, maar eigenlijk hoort die van iedereen van het team er te staan’, zo spreekt de naar INEOS vertrokken kopman na afloop van de Italiaanse grote ronde.

Lees verder onder de foto!

Het gekrenkte ego van Landa

Landa was zowel aanwezig in de gewonnen Giro van Carapaz als de mislukte Tour. De Spanjaard werd in eerste instantie in Italië ook uitgespeeld als klassementsman, maar door omstandigheden moest hij die rol overlaten aan zijn teamgenoot. Hij legde zich neer bij die rol, maar sprak in de beelden van de documentaire constant over zijn ‘ego’: ‘Dat heb ik nog steeds.’ Het is misschien juist wel die Giro-zege van Carapaz die Landa in de Tour extra motivatie gaven om voor zichzelf op te komen. Daarvoor was hij immers naar Movistar gekomen, na een paar jaar in de schaduw te hebben moeten rijden bij INEOS.

Lees verder onder de foto!

Landa heeft zichzelf ook meermaals weggecijferd voor de kopmannen van Movistar, dus hij verwachtte hun steun op het moment dat hij het nodig had in de Tour: ‘Die kreeg ik echter niet. Ik had gedacht dat ze me die kans zouden geven.’ Lastig voor een renner die uitspreekt zijn eigen ego nog te hebben: gekrenkt moest hij toezien hoe anderen zich naast hem op de apenrots worstelden. Ook bij Movistar zou Landa zijn felbegeerde trofeeën niet kunnen pakken: ‘Dat ik er niet veel ga winnen, heb ik wel geaccepteerd.’ Dat weerhield hem er echter niet van om dit seizoen opnieuw zijn kans te wagen bij een nieuwe ploeg. Dit keer misschien wel met het vertrouwen dat hij verlangt.

De trots van moeizame spreker Quintana

Het contrast met de Tour is dus groot. Binnen het team wijzen veel vingers naar elkaar, maar de meeste daarvan zijn gericht op Quintana. ‘Als je wijst met je vinger, maar de rest is op jou gericht, heb je geen enkele mogelijkheid om jezelf te verdedigen.’ Dat doet hij dan ook niet. Terwijl Valverde tegenover de camera verkondigt dat zijn Colombiaanse teamgenoot al jaren niet zit op het niveau dat hij wil, is Quintana vooral met zijn eigen zaakje bezig. Hij zit niet lekker in zijn vel, zo spreekt hij uit. Het is een negatieve wisselwerking waaruit hij zichzelf wil verlossen. Enkele maanden later lukt hem dat met de overstap naar Arkéa Samsic. Zijn hart vult zich met blijheid, maar vermoedelijk ook opluchting.

We zoomen even iets meer in op de Colombiaan. Voor ons Nederlanders is het moeilijk te bevatten wat Quintana betekent voor zijn thuisland. De mensenmassa die hier op de been komt voor een Giro-overwinning van Dumoulin valt in het niet als je kijkt hoeveel Colombianen trots zijn op hún idool. Na iedere etappe verzamelen de Zuid-Amerikanen zich rond de bus van Movistar. Iedere dag word je als renner ingepeperd hoe goed je bent, wat je voor het land betekent én hoe trots je een heel volk maakt. Hoe moeilijk kan het dan zijn om binnen een team te moeten strijden met mensen die jouw doelen bemoeilijken?

Lees verder onder de foto!

Alleen Quintana zelf kan in principe antwoord geven op die vragen, maar juist communicatie is niet geheel zijn sterkste punt in de documentaire. Het hele team is verbijsterd als hij moet lossen, terwijl de ballen spreekwoordelijk uit de broek gereden worden voor hem. Hij had niet verteld dat hij zich niet optimaal voelde, zo blijkt achteraf. Valverde moet hem de volgende dag komen vertellen dat hij dat voortaan wél moet doen. ‘Maak je geen zorgen’, benadrukt hij als een waakzame ouder. Het was echter niet het laatste communicatieprobleem van het team. Losse oortjes, verkeerde frequenties en niet-gehoorde vragen voor gelletjes gooiden later nog roet in de ambitieuze plannen voor ritzeges en het algemeen klassement.

Instituut Valverde treedt niet op

De Movistar-kopman die wellicht het minst bezig was met de strijd in het klassement was Valverde. De oude rot heeft inmiddels genoeg zelfkennis en ervaring om te beseffen dat hij tegen de andere klassementsrenners in de Tour net iets te kort komt. Als nestor van de ploeg hoeft hij echter van niemand enige vorm van tegenspraak te dulden. Unzué is dan misschien wel de ploegbaas, Valverde draagt het gezag van het team. Een regenboogtrui dwingt dat ook wel af bij hen die daar eerder misschien anders over dachten.

Lees verder onder de foto!

Iemand met de importantie van Valverde zou saamhorigheid in de ploeg kunnen brengen: hij zou het goede voorbeeld kunnen geven of renners bij zich kunnen roepen. De documentaire geeft echter alleen beelden van Valverde die het probleem in de schoenen van een ander schuift: ‘We hebben een probleem als Landa en Quintana hun problemen niet oplossen.’ Misschien is de oplossingsgerichtheid van de wereldkampioen gericht op het weglachen van problemen in filmpjes, maar in de eindstand heeft het ervoor gezorgd dat Landa en Quintana, de twee beste klimmers van het team, zijn vertrokken. Valverde behoudt daarentegen zijn troon binnen de ploeg: weg met de interne strijd.

Ploegenklassement is een ‘gegeven’

Het team moest genoegen nemen met het ploegenklassement. Het lijkt bijna ironisch dat juist deze prijs uitgereikt wordt aan een ploeg waar het juist gigantisch ontbrak aan teamspirit. Toch, als je met drie renners voor je eigen hachje rijdt, is het ook niet onlogisch dat Movistar in dit klassement goed uit de verf komt. Wellicht komt het door de structuur die Unzué heeft opgebouwd, want de kracht van Movistar in ploegenklassementen is zeker niet toevallig te noemen. Het winnen van die prijs in de Giro d’Italia en Vuelta a Espana bevestigen het alleen maar. ‘Het is een gegeven’, vertelt de ploegbaas.

Lees verder onder de foto!

Met één gewonnen grote ronde en meerdere ereplaatsen kan men bij Movistar overigens ook niet echt terugkijken op een mislukt seizoen. Het is voor de ploeg jammer dat de prestaties overschaduwd worden door de interne strubbelingen. Menig ander team zou met een tevreden gevoel de prestaties herinneren, maar bij Movistar lijkt iedereen meer naar het potentieel te kijken. De ploeg had er met wat concessies nog meer uit kunnen halen, maar het lijkt alsof de mannen in de ploeg dat zelf ook wel beseffen.

Wat Jumbo-Visma kan leren van Movistar

Terug naar de vraag die we ons in eerste instantie stelden: wat kan Jumbo-Visma leren uit het verhaal van Movistar? Het antwoord bestaat uit twee delen. De Movistar-documentaire biedt niet heel veel nieuws onder de zon. De zaken die bij de ploeg misliepen zijn op het eerste oog vrij basaal van aard: goed communiceren, de teamsfeer bewaken en met alle neuzen dezelfde kant op. Waar men bij Movistar angstig was voor de kritiek uit de media, helpt het niet om de boel te camoufleren met leuke filmpjes of geforceerde speeches. De enige die je dan voor de gek houdt, ben je zelf.

Daarnaast zijn de karakters binnen de ploeg erg belangrijk. De mannen van Jumbo-Visma hebben allemaal een palmares om u tegen te zeggen, waardoor het niet ondenkbaar is dat bepaalde ego’s of sentimenten opspelen. Dat kun je ergens zelfs natuurlijk noemen. Bij Movistar bleek men niet in staat om iedereen daarin tevreden te houden, dus het is hopen dat het Jumbo-management dat van tevoren goed dichtgetimmerd heeft. Al zal de koers altijd onverwachte situaties creëren die die plannen overhoop kunnen gooien.

Een grote slag om de arm moet er altijd gehouden worden. Zoals gezegd, de structuur en cultuur van de Movistar-equipe zal ernstig verschillen met die van Jumbo-Visma. Om die reden zullen bepaalde problemen misschien niet of minder snel optreden, óf andere problemen kunnen zich voordoen. Mocht de Tour de France deze zomer nog doorgang vinden, zal het interessant zijn om te kijken hoe de geelzwarte drie-eenheid zich verhoudt tot het sterrenensemble van INEOS. Kunnen zij de hoge verwachtingen wél waarmaken? (Foto: Sirotti, 2019)

Jannick van der Hooft