Grazie mille Elia Viviani, Italiaanse legende en tot laatste seconde schrijver van schier onmogelijke wielersprookjes

Op een hoogtepunt afscheid nemen als topsporter, het is weinigen gegeven. Eén van hen is Elia Viviani. De wegrenner annex baanspecialist bezorgde zichzelf en zijn fans zondag een sensationeel afscheid door de wereldtitel te bemachtigen op het WK baan in Chili. In de Leiderstrui blikt terug op de indrukwekkende loopbaan van de topsprinter.

Het leven van Viviani begon op 7 februari 1989 in Isola della Scala. Vanaf jonge leeftijd combineerde hij het baanwielrennen en het wegwielrennen. Als junior en belofte maakt Viviani vooral indruk met meerdere medailles op WK's en EK's. In 2008 debuteerde hij zelfs op het EK en haalde hij gelijk brons op het Omnium. De Nederlander Wim Stroetinga won destijd het goud.

De wegcarriére van Viviani kreeg daarna ook meer gestalte. Zo maakte hij in 2010 de stap naar de destijds grote Italiaanse formatie Liquigas-Doimo. In de eerste koers voor die ploeg, de Ronde van Turkije, toonde Viviani gelijk zijn aanleg voor massasprints door de voorlaatste etappe te winnen. Het bleef niet bij de overwinning, want later dat jaar sloeg hij ook toe in de Memorial Marco Pantani en de Memorial Franck Vandenbroucke.

Lees verder onder de foto.

Viviani kiest voor opvallende route richting olympisch goud

Het was een mooi startschot van een uiterst succesvolle carrière als sprinter op de weg. Toch duurde het na dat debuutjaar van 2010 wel een tijd voordat Viviani echt grote koersen ging winnen op de weg. Daarvoor moest hij zijn Italiaanse thuis verlaten voor het Britse Team Sky. Voor die ploeg won hij in 2015 zijn eerste rit in een grote ronde. Voor Viviani misschien wel de belangrijkste: de Giro d'Italia.

De stap van Viviani naar Sky was echter ook met het oog op de Olympische Spelen van 2016. De Italiaan hoopte zich mede dankzij de grote kennis van het Britse baanwielrennen optimaal voor te bereiden op zijn olympische missie. Het bleek een gouden zet, die Viviani eveneens een gouden plak opleverde. Zo won hij het Omnium, door nota bene de Britse troef Mark Cavendish te verslaan.

Desondanks was de periode van Viviani bij Team Sky zeker niet wat er vooraf misschien van gehoopt had. Door de nadrukkelijke focus van de ploeg om het winnen van de grote rondes zou Viviani in slechts twee grote ronden starten, waardoor hij zich nauwelijks met de beste sprinters op het hoogste podium kon meten. Zo bleef met name de Tour de France nog buiten zijn bereik.

Lees verder onder de foto.

Viviani kent hoogtijdagen bij Quick Step

Om op het hoogste niveau als sprinter te schitteren moest Viviani dus andere oorden opzoeken. Het Quick-Step van Patrick Lefevere bood in 2018 uitkomst. De Belgische ploeg had het jaar daarvoor afscheid genomen van veelvoudig Tourrit-winnaar Marcel Kittel en moest daarvoor in de plaats een andere goudhaantje zien te vinden.

Van de uiteindelijk samenwerking van twee jaar tussen Viviani en Quick Step bleek het eerste jaar een waanzinnig succes. de Italiaanse spurtbom was één van de sprinters van het jaar met zeven ritzeges in de grote ronden. In zijn eigen Italië bleek Viviani vrijwel onverslaanbaar in de sprints met vier zeges en het puntenklassement. In het najaar volgend er nog drie bij zijn debuut in de Vuelta a España.

Toch ontbrak andermaal die deelname aan de Ronde van Frankrijk, maar die volgde het jaar daarop, in 2019. En Viviani luisterde zijn debuut direct op met een overwinning, in rit vier. Het zou bij die ene ritzege blijven, al kwam Viviani zeer dichtbij een tweede. Menig wielerliefhebber zal zich de stomverbaasde blik van de Italiaan nog wel herinneren, nadat Wout van Aert vlak voor de finish de winst nog voor hem weg snoept.

Lees verder onder de foto.

Viviani kent droomafscheid van het baanwielrennen met wereldtitel 

In hetzelfde jaar kroonde Viviani zich ook tot Europees kampioen in Alkmaar. Ook won hij voor het derde jaar achtereen de WorldTour koers van Hamburg. Samen met zijn zeges in de drie grote ronden vormden die overwinningen het hoogtepunt van zijn palmares. Viviani was nooit jaren op rij een grote veelwinnaar, maar door een paar jaar groots te pieken, bouwde hij een palmares uit waar menig wielrenner met jaloezie naar zou kijken.

Na een uitstap naar Cofidis keerde Viviani in 2022 terug naar INEOS Grenadiers, het voormalige Team Sky. De focus ging weer meer op de baan en hij zou in dienst van INEOS geen grote ronde rijden. Op de baan waren er wel mooie successen, zoals zowel zijn tweede Europese als wereldtitel op de Afvalkoers en de zilveren plak op de Koppelkoers bij zijn laatste Olympische Spelen.

Als ware Afvalkoers-specialist trok Viviani in oktober nog een laatste keer naar het WK baan, in het Chileense Santiago. En alsof het zo moest zijn, overleefde hij ronde na ronde, totdat er nog drie over waren. Een medaille was zodoende zeker. Kon het nog mooier? Ja, dat kon! Eerst haakte een gesloopte Youri Havik af en vervolgens moest ook Campbell Stewart eraan gevolgen. Met het killerinstinct van een echte sprinter verliet Viviani zodoende het baanwielrennen in 2025 via de voordeur.

Lees verder onder de video.

Viviani sluit af met regenboogtrui

'Ik was voor de start heel nerveus, net zoals voor mijn eerste keer', reageerde Viviani na afloop op zijn wereldtitel. 'Het voelde daardoor aanvankelijk wat ongemakkelijk, maar na de eerste sprint merkte ik dat ik goed was. Daarna was ik volledig gefocust op de race. Met de regenboogtrui mijn carrière besluiten; het is een perfect einde. Dit is wat ik wilde, heel speciaal', aldus een zeer kalme Viviani.

Terugkijken op zijn loopbaan stelt de Italiaan dat hij er alles uit heeft gehaald. 'Ik had niet meer van mezelf als atleet kunnen vragen. Natuurlijk kijk je terug en denk je: misschien als ik dit had gedaan... Maar ik heb veel gewonnen op de weg en de baan. Als ik daarvan één moment moet kiezen dan is het de gouden medaille van Rio de Janeiro (2016). Als je dat eenmaal bereikt, dan kan je dat niet met andere resultaten evenaren.'

In 2025 sloot Viviani naast zijn baancarrière ook zijn wegloopbaan af, in dienst van het Belgische Lotto. Namens die ploeg startte hij toch nog een keer in een grote ronde, de Ronde van Spanje die in zijn eigen land van start ging. Kon hij nog eens winnen op het hoogste niveau? Nee, al kwam Viviani dichtbij. Zo werd hij in de tiende etappe in een zetel afgeleverd, waarna hij in de sprint alleen nog werd geklopt door Jasper Philipsen. Wel ontnam de jury Viviani die knappe uitslag omdat hij Philipsen in de sprint hinderde.

Toch eindigde Viviani zijn laatste seizoen niet met lege handen. Tweemaal wist hij nog eens de handen in de lucht te gooien na een succesvolle sprint. Deze zeges toonden opvallende gelijkenissen met zijn debuutjaar. Zo won Viviani net als in 2010 een etappe in de Ronde van Turkije en ook weer een memorial-wedstrijd, deze keer die van Briek Schotte.