IDL Retro | ProTour-ploegentijdrit in Eindhoven: van Champions League naar 'verplicht nummer'

Ploegentijdritten: anno 2021 zie je ze amper meer terugkomen in de WorldTour. De laatste in de Tour de France werd in 2019 gewonnen door Jumbo-Visma, dat destijds met Mike Teunissen in de gele trui uithaalde. Niet zo lang geleden was er in Nederland nog sprake van een heuse ProTour-eendagsploegentijdrit, waar we de IDL Retro van deze week aan besteden.

In 2004 stelde de toenmalig UCI-voorzitter Hein Verbruggen het plan voor om de UCI ProTour te beginnen. Een concept dat zich vormde als de Champions League in het voetbal, waarbij het de bedoeling was dat de beste renners aan de start zouden staan van de meest belangrijke races. De Tour, Giro en Vuelta sloten zich in eerste instantie bij het plan aan, evenals het gros van de grote rittenkoersen en eendagswedstrijden.

Verbruggen, afkomstig uit Helmond, vond echter dat er één discipline miste op de wedstrijdkalender: de ploegentijdrit, in die jaren vaste prik in de Tour de France. De ploegentijdrit moest dus op de wedstrijdkalender komen, en wel in Nederland: vier steden stelden zich kandidaat.

Rotterdam, Goes, Eindhoven en 's Hertogenbosch waren in de running om dit nieuwe fenomeen op de jaarlijkse kalender te huisvesten, waarbij de laatste twee door de KNWU definitief naar voren werden geschoven als organiserende stad. De keuze van de UCI viel uiteindelijk op Eindhoven, mede omdat voorzitter Verbruggen uit die hoek afkomstig is.

Ploegentijdrit wordt 'verplicht nummer'

In het eerste jaar van de ProTour-competitie werd de ploegentijdrit in de maand juni gepland. Een lastige periode, met de Dauphiné Libéré en de Ronde van Zwitserland als directe concurrentie. De keuze viel op de maand juli omdat het als ideale voorbereiding zou moeten dienen voor de ploegentijdrit in de Tour de France, maar dit bleek in de praktijk moeilijk haalbaar. Veel toppers wensten hun voorbereiding op de belangrijkste koers van het jaar niet te laten verstoren door de ploegentijdrit in Eindhoven, waardoor het voor veel ploegen een 'verplicht nummer' werd.

De ploegentijdrit bestond uit twee lussen, waarbij Verbruggens geboorteplaats Helmond en de plaats Best werden aangedaan. In 2005 rondde Gerolsteiner het parcours van bijna vijftig kilometer het snelste af, onder leiding van tempobeul Michael Rich. De Duitse formatie was nipt sneller dan het Zwitserse Phonak, terwijl thuisfavoriet Rabobank het moest doen met een vierde plek.

In 2006 en 2007 was de ploegentijdrit spek naar de bek van het Team CSC van Bjarne Riis, die als één van de weinige teammanagers écht aandacht besteedde aan de discipline: Riis liet in zijn biografie weten dat het een vorm van teamwork was, één van de kernwaarden die zijn ploegen altijd naar buiten uitten. Zodoende kwamen de Denen met gekende hardrijders als David Zabriskie, Jens Voigt en Bobby Julich opdraven, die tweemaal goed waren voor de zege.

UCI ProTour en evenement in Eindhoven ten onder

Met de ProTour ging het een stuk minder: in 2006 dreigden de Giro, Tour en Vuelta zich terug te trekken, maar dit geschil werd uiteindelijk ternauwernood voorkomen. In 2008 gebeurde het dan toch: de grote rondes en de organisatoren (ASO, RCS en Unipublic) stapten gezamenlijk uit de ProTour. Dit was het begin van het einde van de ProTour, die in 2010 definitief werd vervangen door de WorldTour.

Toen de grote rondes in 2007 bekendmaakten definitief niet meer te participeren in de ProTour, was de laatste ploegentijdrit in Eindhoven al verreden: de belangstelling onder de lokale bevolking en sponsoren werd niet wat er van verwacht werd, waardoor de stekker er voor de vierde editie in 2008 al uitgetrokken werd.

In 2012 kwam er met het WK ploegentijdrit voor merkenteams een doorstart voor de keiharde discipline, maar ook dit was geen lang leven beschoren. In 2019 werd de stekker er al uit getrokken, waarna de discipline steeds zeldzamer werd op het hoogste niveau. Tot spijt van een ploeg als Jumbo-Visma, die het graag terug zou zien komen in de Tour de France.

Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm) | e-mail: t.vandersalm@indeleiderstrui.nl)